از اولین ضروریات انتقال انرژی الکتریکی بین دو نقطه، سیم برق است. سیم مربوطه، محتوی الکترون‌های آزاد است که در کوتاه‌مدت، بار الکتریکی را جابجا می‌کند. هر برنامه‌ای، با توجه به نیازی که به آماده‌سازی انرژی الکتریکی دارد، سیم مختلفی را نیازمند است. برای همین کارشناسان و کسانی که می‌خواهند یک عملیات برقی را انجام دهند، دنبال راهنمای خرید سیم برق هستند. ما در این مقاله انواع سیم و کابل را و کاربرد آن‌ها را بررسی و معرفی می‌کنیم و به مرور نکات مهم در زمان خریدشان می‌پردازیم.
سیم و کابل چیست؟
از موضوعات مهم در راهنمای خرید سیم برق، تعریف کابل و سیم برق می‌باشد. هر دوی اینها زیاد با هم فرقی ندارند و جریان الکتریکی را هدایت می‌کنند و جابجایی انرژی الکتریکی را از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر برعهده دارند. ولی با این وجود سیم یک هادی تک رشته‌ای است ولی کابل شکل جمع شده سیم و مجموعه‌ای از سیم‌ها می‌باشد و قدرت انتقال زیادی دارد.
انواع کابل
کابل را با توجه به توانایی جابجایی میزان انرژی الکتریکی به سه دسته تقسیم می‌کنند:
◀ فشار ضعیف
◀ فشار قوی
◀ فشار متوسط
هفت مورد از مهمترین نکات راهنمای خرید سیم برق
هنگام خرید و انتخاب سیم برق باید به نکات زیر توجه کرد:
1. فشار قابل تحمل توسط کابل
از انواع کابل فشار قوی می‌توان به کابل‌هایی به نام روغنی وSF ۶ که در بازار فروخته می‌شود، نام برد. قویترین کابلی که بیشترین میزان انرژی را انتقال می‌دهد و از نظر استحکام و چگالی نیز پرقدرت است، کابل فشار قوی یا HV می‌باشد. در پروژه‌ای که طول کابل استفاده شده زیاد باشد و کابل بخواهد در شرایط فیزیکی دشواری قرار بگیرد، کابل روغنی و SF ۶ برای این کار مناسب‌تر می‌باشد، زیرا این نوع کابل توانایی تحمل فشارهای ۳۰ هزار ولتی به بالا را دارد. از نظر ولتاژ قابل تحمل بین دو کابل فشار قوی و ضعیف، کابل فشار متوسط قرار دارد. این نوع کابل توانایی تحمل فشار بین ۶ هزار تا ۳۰ هزار ولت را دارد و مناسب برای استفاده در خطوط هوایی می‌باشد. غالبا در برنامه‌های انتقال برق سه‌فاز و تک‌فاز از این کابل به کار گرفته می‌شود.
2. توجه به جنس کابل
یکی دیگر از نکات بسیار مهم در هنگام خرید سیم وکابل، توجه به جنس هادی کابل است. زمانی که سبکی کابل برق مورد نظر است، کابل آلومینیوم برای این کار مناسب می‌باشد. ولی با توجه به مقاومت الکتریکی بالا و اکسیده شدن تدریجی آن در مجاورت هوا زیاد توصیه نمی‌شود. کابل مسی به خاطر قیمت مناسب و مقاومت الکتریکی حداقلی، گزینه‌ی خوبی برای انتقال برق است و در پروژه‌ای که در آن رطوبت و عوامل اکسیدکننده می‌باشد کابل مسی مناسبترین است.
3. تک رشته یا چند رشته بودن کابل
سیم و کابل برق از نظر تک رشته یا چند رشته بودن شامل دو دسته است:
کابل برق مفتولی یا تک رشته‌ای
این کابل قابلیت تحمل بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ ولت را دارد. ساختار آن به گونه‌ای است که از یک هادی درست می‌شود که به سیم خشک و سیمی که انعطاف‌پذیری ندارد، معروف است. در این کابل یک رشته سیم وجود دارد که عایق دور تک رشته سیم‌ها در کابل افشان باز شده است.
کابل برق افشان یا چند رشته‌ای
سیم افشان یکی از مهمترین اجزاء در انواع سیم برق می‌باشد. جنس این نوع از سیم برق، مسی یا آلومینیومی است که بیشتر در صنعت بکار می‌رود. این کابل برای تعمیر لوازم برقی خانگی مناسب است. این سیم از چند رشته سیم برق مسی جدا از هم ساخته شده که بوسیله‌ی یک عایق کنار هم قرار گرفته‌اند. عایق آن از نوع پلیمر p. v. c می‌باشد. بیشترین کاربرد سیم برق افشان در تلویزیون و یا وسایل تصویری است.
4. کابل زوجی
نوعی کابل که در پروژه‌های مخابراتی زمینی و هوایی قابل استفاده است، کابل زوجی می‌باشد. این کابل جهت کاهش اثر هم شنوایی به صورت زوج ساخته می‌شود. در کابل زوجی درصورتی که عایق و روکش مشکی باشد از جنس پلی اتیلن و کابل زوجی زمینی می‌باشد، ولی اگر به رنگ طوسی باشد ازجنس pvc و کابل زوجی هوایی است. اسم دیگر این کابل دو زوج نیز می‌باشد که شامل دو رشته سیم است. در پروژه‌هایی که احتمال نویز وجود دارد، بهتر است از کابل‌های زوجی که روکش فویل دارند استفاده کنید. کابل چهار زوج که چهار رشته سیم دارد، توان انتقال ولتاژ بیشتری دارد که در سیم‌کشی تلفن ساختمان‌های بزرگ از آن به کار گرفته می‌شود. از کابل هشت زوج نیز برای سیم‌کشی آیفون تصویری استفاده می‌شود.
5. توجه به عایق سیم
هنگامی کیفیت و قدرت انتقال انرژی سیم افزایش می‌یابد که، عایق سیم مقاوم‌تر و قویتر باشد و در برابر شرایط محیطی، مقاومت بهتری خواهد داشت. از بهترین عایق‌ها از نظر جنس می‌توان به PVC، TPR، پلی اتیلن یا XLPET، لاستیک اشاره نمود.
6. قطر سیم برق
یکی از مهمترین نکات هر راهنمای خرید سیم برق، قطر سیم و سایز کابل برق است. بعضی از پرکاربردترین سیم‌ها در سیم‌کشی ساختمان شامل:
◀ سیم ارت: ۲۵ میلی متر مربع
◀ پریز برق: ۵/۲ میلی متر مربع
◀ کابل برق از تیر برق تا کنتور: ۶ میلی متر مربع
◀ انشعاب تجهیزات روشنایی کولر: ۵/۱ میلی متر مربع
◀ انشعاب کولر گازی: چهار میلی متر مربع
7. توجه به ظاهر سیم
آخرین مرحله در راهنمای خرید سیم برق، توجه به ظاهر سیم یا کابل است. نکات لازم برای این کار شامل:
• سیم برق نباید دارای فرورفتگی و برجستگی باشد.
• سیم و کابل باید حتما دارای هولوگرام UL و نشان استاندارد باشند.
• هادی برق باید درست در مرکز روکش عایق قرار بگیرد.
• قطر عایق نباید نسبت به قطر هادی رسانا زیاد باشد.
• یک برند معتبر و شاخص علائم و مشخصات کابل‌ها راروی آن درج می‌کند.
• وزن زیاد سیم به معنای کیفیت بالای آن نیست، حتما به جنس سیم و قدرت انتقال آن نیز توجه داشته باشید. و در نهایت اینکه تمام این نکات را باید در هنگام انتخاب و خرید سیم یا کابل برق انجام دهیم.
تاریخ به روز رسانی 1402/06/23
