رنگ‌بندی کابل‌ها چگونه است؟
استانداردهای خاصی در سیم‌ها وجود دارد که در آن هر رنگی عملکرد خاص آن سیم را نشان می‌دهد. در زمان کار کردن با هر رنگ سیم لازم است احتیاط کرد، چون ممکن است هر سیم برق، در جایی جریان برق داشته باشد. برای آموختن استاندارد رنگ‌بندی کابل‌ها، رنگ‌بندی سیم‌های مختلف را بررسی می‌کنیم.
سیم برق سیاه
سیم برق سیاه موجود در رنگ‌بندی کابل در تمام انواع مدار جهت انتقال برق به پریزهای برق و سوییچ‌ها استفاده می‌شود بیشتر این سیم‌ها در مدار برای پایه‌های سوییچ، اتصال سوئیچ به بار الکتریکی را انجام می‌دهند. باید در نظر داشت که سیم‌های سیاه همگی جریان برق دارند.
سیم برق قرمز
سیم قرمز، جریان ثانویه در مدارهای ۲۲۰ ولتی محسوب می‌شوند که مانند سیم‌های سیاه، قابل استفاده در چند نوع پایه سوییچ هستند. در اتصال سنسور دود به سیستم برق منزل، این رنگ‌بندی را به کار می‌برند. استفاده از آن به صورت دو سیم قرمز و یا یک سیم قرمز و یک سیم سیاه صورت می‌گیرد.
سیم برق آبی و زرد
رنگ‌بندی سیم زرد و آبی، در کابل‌های حامل جریان برق زمانی که سیم‌های برق‌دار از میان سیم راه کشیده شده، استفاده می‌شود. در صورتی که در سیم‌کشی پریز معمولی کاربرد ندارد. برای مثال در پایه‌های سوییچ پنکه‌های سقفی و نورهای ساختمانی می‌توان دید. سیم‌های آبی اغلب در سوییچ‌های ۳ یا ۴ راه به عنوان نقاله استفاده می‌گردد.
💢 از دیگر مقاله های پاسارگاد نوین بهره‌مند شوید : بهترین کابل تلفن برای اینترنت 💢
سیم برق خاکستری و سفید
سیم‌های به رنگ خاکستری یا سفید، سیم خنثی یا نول نام دارند. البته رنگ سفید بیشتر کاربرد دارد، ولی عملکرد سیم خاکستری با آن یکسان است. سیم نول یا خنثی جهت اتصال به رسانگر فشار قوی به کار می‌رود. قطعه فلز رسانای در پنل برق، رسانگر نام دارد، که جذب جریان برق برای توزیع در کل منزل را انجام می‌دهد. دو رنگ سیم سفید و خاکستری تنها به هم متصل می‌شوند و با اینکه به سیم‌های خنثی معروف هستند، ولی احتمال وجود جریان برق در آن هست، پس احتیاط لازم در آن‌ها باید رعایت شود.
سیم برق سبز
رنگ‌بندی سیم سبز، کابل اتصال به زمین یک مدار برق را نشان می‌دهد. این رنگ در جعبه پریز به پایانه زمین اتصال داده می‌شود و مسیر رانش به رسانگر فشار قوی موجود در پنل برق را دارد. به این ترتیب به عنوان محافظ عمل کرده و محلی برای فرار برق به زمین داده می‌شود. این در صورتی لازم است که سیم برق‌دار داخل مدار، برخوردی با فلز یا رسانای دیگر داشته باشد. احتیاط لازم در زمان کار با سیم سبز باید رعایت شود، چون وجود جریان برق در آن ممکن است. لازم است بدانید سیم‌های برق سبز فقط به هم رنگ خود وصل می‌شوند.
استاندارد رنگ کابل‌های برق در ایران
رنگ‌بندی اصلی کابل طبق استاندارد IEC 60227 یا ISIRI 607 در انواع مختلفی در بازار وجود دارند که به طور خلاصه بیان می‌شود.
سیم و کابل تک رشته: این کابل رنگ‌بندی خاصی ندارد ولی معمولا رنگ عایق انتخابی برای آن، سیاه است.
کابل ۲ رشته: کابل دو رشته نیز رنگ‌بندی خاصی ندارد ولی معمولا برای فاز از رنگ سیاه و برای نول از رنگ آبی استفاده می‌گردد. همچنین رنگ‌های دیگری برای آن می‌توان به کار برد.
کابل ۳ رشته: طوسی، سیاه، قهوه‌ای و برای کابل‌های ارت از رنگ‌های زرد/سبز، آبی، سیاه یا قهوه‌ای استفاده می‌شود.
کابل ۴ رشته: آبی، طوسی، سیاه، قهوه‌ای یا سبز/زرد، طوسی، سیاه، قهوه‌ای
کابل ۵ رشته: سبز/زرد، آبی، مشکی، قهوه‌ای، طوسی یا قهوه‌ای، آبی، مشکی، طوسی، مشکی، برای اتصال زمین و یا تدابیر حفاظتی این چنینی، رنگ‌بندی کابل سبز/زرد به کار می‌رود. رنگ آبی نشان دهنده سیم نول است، ولی در نبود سیم نول، برای نشان دادن هر رشته کابل از رنگ آبی به غیر از رشته مخصوص اتصال زمین یا رسانای حفاظتی استفاده می‌شود.
نکات مهم رنگ‌بندی کابل‌ها
- سیم‌های فاز یا نول را در هر مدار در جای مناسب خود قرار دهید.
- از یک استاندارد حاکم در همه شبکه‌ها و مدارها استفاده کنید.
- اطلاعات لازم در مورد ویژگی سیم‌های مختلف را قبل از هر گونه تماسی با آن‌ها را کسب کرده و بعد سیم‌ها را لمس کنید.
رنگ سیم ارت
با توجه به رنگ‌بندی مختلف موجود در کابل‌ها، مهم‌ترین موردی که در بیشتر مواقع افراد با آن مواجه هستند، پیدا کردن سیم ارت و رنگ آن است. سیم ارت در رشته‌های رنگی زرد یا سبز، البته بیشتر سبز نشان داده می‌شود که یکی از رنگ‌ها حداقل ۳۰ درصد و حداکثر ۷۰ درصد سطح رشته بقیه سطح به وسیله رنگ دیگر پوشانده شود. رنگ سبز/زرد در کابل‌ها مختص شناسایی رشته‌ای از کابل است که به عنوان اتصال زمین یا رسانای حفاظتی از آن استفاده می‌گردد.
رنگ سیم ارت لباسشویی
زمانی که سیم‌ها کنار یکدیگر قرار گرفته می‌شوند، شناسایی و تشخیص آن‌ها خیلی با اهمیت است. با توجه به در نظر گرفته شدن یک رنگ استاندارد برای هر نوع سیم، پس رنگ عایق سیم‌ها بهترین راه تشخیص نوع آن‌ها است. ماشین لباسشویی یک کابل رابط دارد که متشکل از سه سیم است. دو سیم برای انتقال فاز و نول به ماشین و سومی به عنوان سیم ارت کاربرد دارد که برای مواقع اتصال از بدنه محافظت می‌کند و معمولا عایق آن به رنگ زرد یا سبز است.
💢 از دیگر مقاله های پاسارگاد نوین بهره‌مند شوید : لوازم کابل کشی کابل خودنگهدار 💢
استانداردهای معروف رنگ سیم‌ها
رنگ‌بندی‌های مختلف سیم‌های برق تابع استانداردهای رنگی متفاوتی هستند. در کل سیم‌های سیاه برای انتقال جریان برق استفاده می‌شوند. رنگ سفید یا آبی برای به عنوان نول به کار می‌رود و رنگ سبز عایق کابل، ارت یا اتصال به زمین یک مدار را نشان می‌دهد. این موارد به طور کلی گفته شد، این در حالی است که در هر کشور از استانداردهای خاصی استفاده می‌شود. در ادامه معروف‌ترین استاندارد رنگ‌بندی کابل را بیان می‌کنیم:
- استاندارد اروپا: در اروپا برای رنگ سیم‌کشی سیم‌ها، ابتدا استاندارد IEC 60446 استفاده می‌شد که در سال ۲۰۱۰ با استاندارد IEC 60445 آمیخته شد. در این استاندارد رنگ سیم‌های فاز ۱، ۲ و ۳ به رنگ سیاه، خاکستری یا قهوه‌ای، سیم‌های نول یا خنثی به رنگ آبی و سیم ارت یا زمین به رنگ سبز/زرد است که در واقع آن‌ها یکی از معتبرترین استانداردهای موجود هستند. ولی به صورت رایج این استاندارد را اجرا نمی‌کنند و به طور معمول رنگ‌های دیگری را مورد استفاده قرار می‌دهند. با توجه به اینکه رنگ‌های مختلف سیم، هزینه نهایی تجهیزات را بالا می‌برد، در برخی موارد در ایران، به رنگ سیم‌ها توجه نمی‌شود و از یک رنگ در تمام سیم‌ها به کار می‌رود. به عنوان مثال این کار در تابلوهای برق که توسط شرکت‌های غیر معتبر تولید می‌شوند، به فراوانی مشاهده می‌شود.
- استاندارد کانادا و ژاپن: برای تشخیص سیم‌ها معمولا از استانداردهای رنگ خاکستری یا سفید برای سیم نول و برای هادی حفاظتی، رنگ سبز جایگزین زرد/سبز برای این دو کشور است.
- استاندارد انگلستان: استاندارد BS 7671 در سال ۲۰۰۱ در انگلستان تصویب شد. مطابق این استاندارد، در استاندارد IEC 60446 تغییراتی ایجاد شد که برای مشخص کردن فاز از رنگ خاکستری علاوه بر استاندارد IEC کاربرد دارد.
- استاندارد رنگ سیم در ایران: استانداردهای متنوعی در ایران به کار می‌رود و استانداردی که رعایت می‌شود، بهتر است در محل کار، در مکان مناسب و قابل دید یادداشت شود. که طبق استاندارد 63012 پوشش و رنگ تجهیزات صنعت برق دفتر استانداردهای وزارت نیرو، فازهای R, S و T به ترتیب قرمز، زرد و آبی است. استاندارد رنگ چین به صورت زرد، سبز و زرد است که در ایران نیز به صورت رایج به کار گرفته می‌شود.
تاریخ به روز رسانی 1402/06/23
