کابل برق به وسیله‌ای گفته می‌شود که شامل یک یا چند رشته سیم فلزی است. این رشته‌ها به هم تابیده شده‌اند و توسط پوشش‌های عایق پوشانده شده‌اند. امروزه در همه صنایع شاهد استفاده از کابل‌های برق هستیم به گونه‌ای که این وسیله تبدیل به یک ابزار مهم و حیاتی شده است. از کابل‌ها برای انتقال جریان الکتریکی و ایجاد ارتباط بین دستگاه‌های الکتریکی استفاده می‌شود. کابل‌های برق بر اساس سطح ولتاژی که از خود عبور می‌دهند به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند.
انواع کابل بر اساس ولتاژ عبوری عبارت‌اند از: کابل فشار ضعیف، کابل فشار قوی و کابل فشار متوسط. لازم به ذکر است که کابل برق را بر اساس عملکردی که دارند نیز دسته‌بندی می‌کنند. در ادامه این مقاله قصد داریم تا شما را بیشتر با کابل‌های برق سه فاز و تک فاز آشنا کنیم. پس با ما تا پایان این مقاله همراه باشید.
انواع کابل برق
بهتر است بدانید که کابل‌های برقی انواع مختلفی دارند که بر اساس مقدار ولتاژ، کاربرد، نوع هادی، ساختار به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام دارای مشخصات فنی منحصر به خود هستند. برای آشنایی بیشتر با انواع کابل‌های برق در ادامه هر کدام از آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
انواع کابل برق بر اساس ولتاژ
کابل‌های برق بر اساس ولتاژ معمولاً به دسته‌های مختلف فشار ضعیف، فشار متوسط، فشار قوی، فوق فشار قوی تقسیم می‌شوند که تماماً تفاوت آن‌ها در میزان مقاومت عایق آن‌ها در برابر خروج جریان الکتریکی خواهد بود. به هر اندازه‌ای که ولتاژ کابل انتخاب شده بیشتر باشد، ضخامت در نظر گرفته شده برای عایق و مقاومت آن به ولتاژ بیشتر خواهد بود. رنج ولتاژی که برای این کابل‌ها در نظر گرفته شده است به‌صورت زیر خواهد بود:
🔶 کابل‌های فشار ضعیف ۳۰۰ ولت تا ۱۰۰۰ ولت
🔶 کابل‌های فشار متوسط ۱۰۰۰ ولت تا ۳۳۰۰۰ ولت
🔶 کابل‌های فشار قوی ۶۳۰۰۰ ولت تا ۲۳۰۰۰۰ ولت
🔶 کابل‌های فوق فشار قوی ۲۳۰۰۰۰ ولت تا ۴۰۰۰۰۰ ولت
💠 💠 💠 💠 💠
برای اطالاعات بیشتر و مشاوره رایگان میتوانید با شماره 02133986493 تماس حاصل فرمایید.
💠 💠 💠 💠 💠
انواع کابل‌ها از نظر جنس
اساساً انواع کابل برق از بخش‌های مختلفی همچون عایق، هادی، شیلد، اسکرین، زره، بدینگ و… تشکیل می‌شوند که تماماً از جنس‌های مختلف و مخصوصی ساخته شده‌اند. برای مثال هادی در نظر گرفته شده برای کابل‌های برق از فلزات مختلفی خواهد بود، برای مثال فلزاتی همچون طلا، آلومینیوم و مس گزینه‌های مناسبی هستند که رایج‌ترین آن‌ها مس و آلومینیوم است و یا این که ده مدل عایق وجود دارد که از از جمله آن‌ها می‌توان به نایلون، پی وی سی، پلی پرپیلین، پلی اتیلن و… اشاره کرد.
انواع کابل برق از نظر مکان استفاده شده
در حالت کلی کابل‌ها را در مکان‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌دهند، اما دسته‌بندی آن‌ها به سه صورت زیر است:
💠 کابل هوایی: این مدل کابل‌ها را برای انتقال و توزیع جریان الکتریکی به‌صورت هوایی مورد استفاده قرار می‌دهند.
💠 کابل زمینی: همان گونه که از نام این کابل‌ها مشخص است، بیشتر برای انتقال و توزیع جریان برق در زیر زمین استفاده می‌شوند و مقاومت بالایی دارند.
💠 کابل‌های ساختمانی: این مدل کابل برای سیم کشی ساختمان‌ها و بسیاری از پروژه‌های عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع کابل برق از نظر ساختار داخلی
در حقیقت کابل‌های برق از نظر ساختار داخلی سه قسمت اصلی دارند که شامل غلاف، هادی و عایق می‌شود؛ ناگفته نماند که برخی از کابل‌ها فاقد غلاف هستند. در واقع کابل‌های برق از نظر ساختار داخلی هم به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
✅ کابل‌ها با عایق سربی
✅ کابل‌ها با عایق آلومینیومی
✅ کابل‌ها با عایق پلاستیکی
✅ کابل پروتودور
✅ کابل‌ها با عایق کاغذی
انواع کابل برق سه فاز از نظر فشار
یکی از انواع کابل برق، کابل برق سه فاز است. از این کابل‌ها برای انتقال جریان پر قدرت برق به دستگاه‌های پر مصرف مانند آسانسور، پمپ چاه، دستگاه و ماشین آلات صنعتی و. . استفاده می‌شود. این نوع از کابل با توجه به رشته سیم‌های به کار رفته در آن و سطح مقطع سیم‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. به طور کلی کابل‌های سه فاز را بر اساس شدت فشار جریان عبوری از آن‌ها به چهار دسته زیر تقسیم می‌کنند.
◀ کابل برق فشار ضعیف
◀ کابل برق فشار متوسط
◀ کابل برق فشارقوی
◀ کابل برق فوق فشار قوی
معمولا کابل‌های سه فاز را از یک تا پنج رشته می‌سازند. کابل‌های فشار ضعیف از یک تا پنج رشته ساخته می‌شوند و بقیه کابل‌ها از یک تا سه رشته تولید می‌شوند.
کابل برق سه فاز
اصولاً برای روشن کردن دستگاه‌های صنعتی که بسیار پر مصرف هم هستند از کابل برق برق سه فاز استفاده می‌شود؛ از جمله این دستگاه‌های صنعتی می‌توان به ماشین آلات برقی، پمپ، الکتروموتورها و سایر دستگاه‌هایی که برای عملکردشان به منبع برق ۳ فاز احتیاج دارند و… اشاره کرد. در بسیاری از ساختمان‌ها یا واحدهای مسکونی از آن جایی که از آسانسور استفاده می‌کنند و معمولاً از پمپ‌های چاه هم بهره می‌برند، از سیم کشی برق سه فاز استفاده می‌کنند؛ بنابراین کابل برق ۳ فاز جزئی از کابل‌های ساختمانی است.
این مدل کابل‌ها متشکل شده از چهار رشته سیم فاز یک و فاز دو و فاز سه و نول است که یک رشته سیم ارت هم در آن دیده می‌شود؛ سه رشته سیم فازها مجهز به جریان ۳۸۰ ولت به شکل متناوب هستند. گفتنی است که یکی از اصلی‌ترین تجهیزاتی که برای انتقال جریان الکتریسیته استفاده می‌شود، کابل برق ۳ فاز است؛ بنابراین هنگام انتخاب آن بایستی یک کابل بسیار مرغوب و باکیفیت را انتخاب کنید. در هنگام نصب و کاربرد آن بهتر است که اصول اولیه و استانداردها را رعایت کنید تا در آینده آسیب و خسارتی به وجود نیاید.
کیفیت یک کابل برق به پارامترهای مختلفی بستگی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کیفیت فلز، پلیمری که به عنوان عایق استفاده شده، اتصالات کابل‌ها و… اشاره کرد. اساسا کابل برق سه فاز در دسته کابل‌های فشار قوی هستند و بیشتر برای هدایت جریان در سیستم‌هایی که ولتاژ اسمی بیشتر از 30kv کیلو ولت دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حقیقت شدت جریان در این مدل کابل زیاد است بنابراین آن را به‌صورت دفنی در زیر زمین نصب می‌کنند.
مزایای استفاده از سیستم‌های برق سه فاز
استفاده از سیستم برق سه فاز قطعاً مزیت‌های زیادی را به دنبال دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
🟡 در بسیاری از موارد به منظور راه اندازی و گردش موتور آسنکرون لازم است که میدانی مغناطیسی دوار وجود داشته باشد، اصولاً این میدان هم با استفاده از کابل برق ۳ فاز ایجاد می‌شود.
🟡 توجه کنید که در جریان‌های برق تکفاز احتمال است در مقدار قدرت لحظه‌ای گاهی اوقات به صفر برسد و منجر به اختلال در سیستم مصرف کننده شود، اما زمانی که از سیستم‌های برق سه فاز استفاده شود این مشکلات وجود ندارد، لذا زمانی که یکی از فازها به مقدار صفر برسد سایر فازها دارای جریان هستند.
🟡 برای تولید جریان متناوب توسط کابل برق ۳ فاز نسبت به تولید جریان متناوب توسط کابل تکفاز ضریب بهره بالاتر و ضربان کمتری وجود خواهد داشت.
🟡 اساساً کار کردن با سیم برق‌های سه فاز خیلی سخت‌تر از سیم برق‌های تکفاز است؛ بنابراین باید از تجربه و دانش بالاتری برخوردار باشید در غیر این صورت حتما از یک متخصص کمک بگیرید.
🟡 اغلب سیستم‌های صنعتی همچون هواکش‌های صنعتی با دو برق تکفاز و سه فاز کار می‌کنند؛ اما به دلیل لرزش و نویز و مصرف برق کمتر استفاده از کابل سه فاز در اولویت است.
🟡 گاهی اوقات لازم است که برای سیستم‌های خاصی از برق ۳ فاز استفاده شود (استفاده از برق سه فاز نیاز است)، اما این نوع جریان در دسترس نیست؛ در این صورت بهتر است که از اینورترهای مخصوص استفاده کنید تا برق تکفاز به برق سه فاز تبدیل شود و کار را به‌راحتی انجام دهید.
رنگ بندی کابل‌های برق ۳ فاز
در سیم و کابل‌های برق سه فاز به منظور شناسایی راحت‌تر فازها بایستی که از استاندارد‌های مشخصی استفاده شود تا آن‌ها را از هم متمایز کند. از جمله مزیت‌های رنگ‌بندی فازها این است که فازها برای تقسیم بار بهتر شناسایی می‌شوند و بدون این که آزمایشی انجام شود می‌توان فازها را به‌درستی به موتور القایی متصل کرد و اما بهترین و معتبرترین استانداردی که برای این کار وجود دارد استاندارد IEC ۶۰۴۴۶ است؛ البته برای این استاندارد آن طور که باید برای ساخت کابل برق ۳ فاز جدی گرفته نمی‌شود و در بسیاری از موارد از رنگ‌های بسیار غیر حرفه‌ای برای ساخت این کابل‌ها استفاده می‌شود که آن چنان خوشایند نیست.
بر اساس این استاندارد رنگ‌های در نظر گرفته شده و مجاز برای فازها سیاه، نارنجی، قهوه‌ای، زرد، قرمز، بنفش، خاکستری، سبز، آبی، سفید، فیروزه‌ای، صورتی است. که بر اساس استاندارد وزارت نیرو رنگ‌های در نظر گرفته شده برای فازهای T، R، S به ترتیب بایستی که قرمز، زرد، آبی آسمانی باشد یا بر اساس استاندارد کشور چین زرد و سبز و قرمز باشند.
چند نکته ایمنی کوتاه اما مفید هنگام کار با برق سه فاز
زمانی که از برق سه فاز استفاده می‌شود لازم است که چند نکته ایمنی رعایت شود در ادامه این نکات را بیان می‌کنیم:
🟢 به هیچ عنوان در کابل برق ۳ فاز تست کردن جریان از فازمتر استفاده نکنید؛ لذا فازمتر برای تشخیص لحظه‌ای وجود فاز باعدم وجود فاز در کابل‌های ساختمانی استفاده می‌شود.
🟢 در تابلو برقی که با برق سه فاز کار می‌کند باید قبل از دست به آن، کلیدها را قطع کنید؛ در غیر این صورت به آن دست نزنید.
🟢 برای تست کردن کابل برق حتماً از دستکش‌های مخصوص استفاده کنید.
🟢 قبل از کار کردن با تجهیزاتی که از کابل برق ۳ فاز در آن استفاده شده، (برای مثال موتورهای برق) مطمئن شوید که در برابر نشتی جریان، این تجهیزات محافظت می‌شوند، یعنی از سیم ارت برای آن‌ها استفاده شده است.
برق سه فاز چه کاربردی دارد؟
همان گونه که قبل‌تر اشاره کردیم در پروژه‌های تجاری و صنعتی از کابل برق‌های سه فاز می‌کنند؛ در واقع از این مدل کابل برق برای روشن کردن دستگاه‌های صنعتی پر مصرف استفاده می‌شود و یا تمام دستگاه‌هایی که به برق سه فاز احتیاج دارند از کابل برق ۳ فاز استفاده می‌کنند. برخی از دستگاه‌های صنعتی پمپ‌ها، ماشین آلات برقی، الکتروموتورها و… هستند که عملکرد آن‌ها با این مدل کابل‌های برقی امکان‌پذیر است.
تفاوت کابل برق سه فاز و تک فاز
کابل‌های برق بر اساس نحوه جریان ولتاژی که از خود عبور می‌دهند به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. احتمال این جمله‌ها را زیادی شنیده‌اید که می‌گویند برق منازل تک فاز و برق صنعتی سه فاز است. تا به حال به این فکر کرده‌اید که تفاوت بین این دو برق در چیست؟ در جواب شما باید به گوییم که برای استفاده از برق تک فاز از کابل تک فاز استفاده می‌شود. در این کابل‌ها از دو رشته سیم به نام‌های فاز و نول استفاده می‌شود. سیمی که به عنوان فاز شناخته می‌شود حامل جریان الکتریکی است و سیمی که به عنوان نول است مسیری برای برگشت جریان الکتریکی است.
برق منازل مسکونی از نوع برق تک فاز است؛ زیرا در منازل معمولاً از دستگاه‌های نیاز به برق فشارقوی دارند استفاده نمی‌شود. تمامی وسایل خانگی از برق تک فاز تغذیه می‌شوند. در مقابل برای استفاده از برق سه فاز از کابل برق سه فاز استفاده می‌شود. این کابل شامل چهار رشته سیم است که از آن چهار رشته سه رشته سیم آن فاز و یک رشته سیم آن نول است. در کابل سه فاز همزمان از سه رشته سیم جریان الکتریکی عبور می‌کند و به همین دلیل این کابل جزو کابل‌های فشار قوی محسوب می‌شود. از این کابل در صنایع مختلف برای راه اندازی دستگاه‌های صنعتی قدرتمند استفاده می‌شود.
تبدیل کابل برق سه فاز به تک فاز
گاهی اوقات در صنایع مختلف نیاز است، که برق سه فاز تبدیل به برق تک فاز شود. برای اینکار نیاز به ژنراتور است که این تبدیل را انجام دهد. برای تبدیل کابل سه فاز به کابل تک فاز نیاز است، که اتصال بین پیچ‌های استاتور ژنراتور سه فاز را در داخل یا خارج آن تغییر دهید. لازم به ذکر است، که یک ژنراتور سه فاز به راحتی می‌تواند ولتاژ تک فاز یا سه فاز تولید کند. اما ژنراتورهای تک فاز تنها قادر به تولید برق تک فاز هستند. برای تولید برق تک فاز به کمک ژنراتور سه فاز میتوانید به چند روش زیر عمل کنید.
◼️ برای تبدیل کردن ژنراتور سه فاز به تک فاز میتوانید سیم پیچ‌ها را به صورت سری اتصال دهید.
◼️ برای دو برابر کردن ولتاژ خروجی میتوانید سیم پیچ‌های مخالف را به صورت سری به هم اتصال دهید.
✍️ سخن نهایی
در نهایت لازم است بدانید که کابل برق سه فاز از جمله پرمصرف‌ترین کابل‌های موجود در صنعت هستند و معمولاً در مکان‌هایی که به برق‌های فشار قوی احتیاج است از این مدل کابل برق استفاده می‌شود. سعی کنید که انواع کابل برق‌ها و کابل برق‌های سه فاز را باکیفیتی برتر از فروشگاه‌های معتبر تهیه کنید. پیشنهاد می‌کنیم که برای تهیه و خرید این کابل‌ها به فروشگاه اینترنتی پاسارگاد نوین مراجعه کنید تا از کیفیتی برتر و قیمت/های رقابتی آن بهره ببرید. امیدوارم به اطلاعات کافی رسیده باشید؛ میتوانید نظرات و پیشنهادات خود را برای پاسارگاد نوین کامنت کنید.
تاریخ به روز رسانی 1402/06/25
